≡ Enlem ve Boylam

Navigasyon maksatları için Yer, genellikle tam bir küre olarak kabul edildiğine göre, Yer yüzeyindeki bütün noktalardan eşit uzaklıktaki noktaya ''Yer'in Merkezi'' denir.

Yer'in merkezinden geçen ve her iki kutbu birleştiren doğruya ''Yer'in Dönüş Ekseni'' (Kutupsal Eksen) / (Axis of Rotation) denir. Yer bu eksen etrafında Batıdan Doğuya döner.

Yer üzerinde, yüzü Kuzey Kutba (Pole) (P) doğru olan bir rasata göre sağ taraf ''Doğu'' (East) (E) veya Gün Doğusu, sol taraf ''Batı'' (West) (W) veya Gün Batısı, arka taraf, ''Güney'' (South) (S) veya Kıble, ön taraf ise ''Kuzey (North) (N) veya Yıldız olur.

Yer'in dönüş eksenine dik olarak, Yer merkezinden geçen düzlemle Yer'in ara kesiti olan büyük daireye ''Ekvator'' (Equator) denir. Ekvator üzerindeki her nokta kutuplardan 90º uzaklıktadır.

Yer küresinin Ekvator'un P Kuzey Kutbu tarafında kalan kısmına ''Kuzey Yarım Küre'' (North Hemisphere) ve Pı Güney Kutbu tarafında kalan kısmına da ''Güney Yarım Küre'' (South Hemisphere) denir.

North, East, South, West yönlerine ''Ana Yönler'' (Cardinal Directions) ve North-East, South-East, South-West, North-West ''Ara Yönler'' (Secondary Directions) denir.

Yer'in merkezinden geçen her hangi bir düzlemle kesitine ''Büyük Daire'' (Great Circle) denir. Büyük Daire Yer Küre'sini iki eşit parçaya böler. Ekvator ve Meridyenler birer büyük dairedir.

Gerçekte, Yer'in merkezinden bir düzlemle arakesiti, Geoid'in şekline uygun olarak ''Geodezik'' (Geodesic) adını alır ve tam bir daire değildir. Navigasyon maksatları için Yer tam bir küre kabul edildiğinden geodezik de tam bir daire olarak kabul edilir.

Büyük Daireler

1. Her büyük daire veya meridyen düzlemi Yer'in merkezinden geçer
2. Büyük daire üzerinde birbirinden 180º farklı iki noktaya ''Antipod Noktalar'' (Antipodal Points) denir.
3. Her büyük daire üzerinde, kutuplara en yakın olan iki adet ''Tepe'' (Vertex) noktası vardır. Bu noktaları birleştiren eksene ''Büyük Daire Ekseni'' (Great Circle Axis) denir.
4. Yer üzerinde iki nokta arasında en kısa mesafe, bu iki noktadan geçen büyük daire yayıyıdır ve büyük daire üzerinde seyredildiği sürece kalkış noktasına varılır.

Yer'in merkezinden geçmeyen her hangi bir düzlemle ara kesitine ''Küçük Daire'' (Small Circle) denir. Küçük daireler Yer Küresi'ni bir birine eşit olmayan parçalara bölerler. Enlem daireleri birer küçük dairelerdir.

Ekvator düzlemine paralel yani Yer'in Dönüş Eksenine dik düzlemlerin, Yer ile ara kesiti olan küçük dairelere ''Enlem'' (Arz) (Latitude) daireler denir ve kısaca ''Lat'' ile gösterilir.

Enlem Daireleri

1. Kutuplarda birer nokta ve Ekvator'a doğru büyüyerek, Ekvator'da en büyük değeri alırlar.
2. Kutuplardan Ekvatora kadar küçük daire ve Ekvatorda büyük daire halindedirler.

Ekvator haline geldiği durum dahil meridyenlere diktirler.

Yer'in merkezinden geçen ve Ekvator düzlemine dik düzlemlerle ara kesiti olan büyük dairelere ''Boylam'' (Meridyen/Meridian) (Tul) (Longitude) daireleri denir ve kısaca ''Long'' ile gösterilir. Meridian kelimesi Meridies (Gün Ortası) kelimesinden gelmiştir. Her meridyen dairesi Yer'i iki eşit parçaya böler. 

Rasatın yapıldığı meridyene ''Rasat Meridyeni'' (Observer's Meridian) denir. Bu meridyen dairesinin rasatın üzerinde bulunduğu kısmına ''Üst Meridyen'' (Upper Branch) ve Yer ekseninin diğer tarafında kalan kısmına da ''Alt Meridyen'' (Lower Branch) denir.

Meridyenler

1. Kutuplara yaklaştıkça birbirlerine yaklaşırlar.
2. Uzunlukları birbirlerine eşit olup, kutuplar arasında 180º lik birer yarım büyük dairelerdir.
3. Ekvator ve Enlem Dairelerine diktirler
4. Günü iki eşit kısma bölerler.