İmece :DOĞAL LİFLER
Artık günümüzde dekoratif amaçlar dışında ön planda tercih edilmeyen sisal, kenevir, manila gibi liflerdir. Kahverengi ve tonlarında üretilir, yanmayan, suya ve güneşe az dayanıklı, mukavemetleri modern sentetik liflerle karşılaştırıldığında oldukça zayıf malzemelerdir. Denizcilik sektöründe genelde manila kullanılır.
POLYAMİD (NAYLON)
Dupont tarafından 1950’lerde bulunmuş, ilk sentetik liftir. Sadece halat endüstrisinde değil, günlük kullanımda da yaygındır. Diğer sentetik liflere kıyasla oldukça esnek ve mukavimdir. Islanınca mukavemetinde kayıp olur (%15-20). Esneklik özelliği sebebiyle marin uygulamalarda, bağlama, demirleme ve tonoz uygulamalarında kullanılır. Yanarken mavi duman çıkartarak, küçük alevle yanar.
POLYESTER (DAKRON, TERİLEN)
Oldukça mukavim, sürtünmeye dayanıklı bir liftir. Bağlama halatı olarak ve armada kullanılır. İç yapısı çok mukavim yüksek modüllü liflerden mamul halatların dış kılıflarında yaygın olarak kullanılır.
POLİPROPİLEN
Polyester ve Naylona kıyasla çok daha ucuz, yaygın olarak üretilen bir halattır. En önemli özelliği sudan hafif olmasıdır. Bu amaçla uzun kıç koltuğu donanımlarında kullanılır. UV direnci çok az, mukavemeti sentetik lifler içerisinde en dayanıksız halattır.
POLİETİLEN
Daha çok ticari gemi, vapur veya yolcu motorlarında bağlama halatı olarak veya balıkçılar tarafından ucuz, dayanıklı ve yüzer olduğu için tercih edilir. Lifleri serttir, elle manipulasyonu zordur. Yelken teknelerinde çok tercih edilmez.
HMPE (High Modulus Polyethylene-DYNEEMA/SPECTRA)
Çok düşük esneme oranları, çok yüksek mukavemet ve çok hafif olması sebebiyle halat endüstrisinde önemli değişiklikler yapmış bir malzemedir. UV direnci mükemmel, sürtünmeye dayanıklılığı çok yüksektir. Suda yüzmesi sebebiyle römorkörlerde çeki halatı olarak kullanılır. Vinçlerde çelik halat yerine ve balık oltası makinelerinde misina yerine yaygın olarak kullanılır. Performans tekneleri armalarında, iç yapısı Dynnema dışı polyester halatlar artmaktadır.
ARAMİD (KEVLAR, TEKNORA)
Çok mukavim, çok az esneyen bir liftir. Mandar gibi esnemenin asgari olması gereken hareketli donanımlarda kullanılır. UV direnci nispeten düşük, sürtünmeye karşı dayanıksızdır. Yelken liflerinde ve çelik yeleklerin imalatında kullanılır.
VECTRAN (LCP)
Çok az esneme, çok düşük sünme özelliği sebebiyle, devamlı yük altında kalacak yapılarda kullanılır. Şok yüklenmelerde belirti vermeden kopar. Bu sebeple marin uygulamalarda henüz yaygınlaşmamıştır.
ZYLON (PBO)
Isıya karşı çok dayanıklı olan bu lif, Japonya’da tesadüfen bulunmuştur. Bu özelliği sebebiyle, itfaiye ceketlerinde kullanılmaktadır. Çok az esneyen, sünme özelliği çok az, UV direnci çok düşük bir liftir. Marin endüstride kullanımı kısıtlıdır.
Karşılaştırma Tablosu
LİF TİPİ
NAYLON
POLYESTER
PP
HMPE
VECTRAN
ARAMID
XYLON
Mukavemet (g/den)
7.5-10.5
7--10
6,5
40
23--26
28
42
Uzama¹
15-28%
12-18%
18-22%
3,60%
3,30%
4,60%
2,50%
Sürtünmeye Dayanıklılık
Çok iyi
Mükemmel
Zayıf
Çok iyi
İyi
Çok zayıf
Çok zayıf
Yıkama Sıcaklığı (°C)
50-60
50-60
30
30
60
80-90
50
Erime Noktası (°C)
218
256
165
147
300
500*
650*
UV Direnci
Çok iyi
Mükemmel
İyi
Mükemmel
Zayıf
Zayıf
Zayıf
Düğüm Güvenilirliği³
60-65
55-60
55-65
35-50
30-50
30-35
35-55
Özgül Ağırlık
1,14
1,38
0,91
0,98
1,4
1,39
1,56
Sünme**
Çok az
İhmal edilebilir
Az
Az
Yok
İhmal edilebilir
Yok
Uzama¹: Kopma yükündeki halatın uzama oranı
Düğüm Güvenilirliği³: Yüksek modüllü liflerde düğüm ve bağ yapmak yerine kasa dikişleri tercih edilmelidir.
Sünme**: Uzun süre yükte kalan liflerde oluşan değişiklikler. Sünme geri dönmez.
Erime Noktası*: Aramid ve Xylon sıcağa karşı çok dayanıklı liflerdir. Yüksek ısılarda dahi erimezler.