Navigasyon Fasikülü, içindekiler

 

Pusula

Son güncelleme: 15/04/20
Contributors: Cem Eğrikavuk, cpt.zeybek

Rota istikametlerini gösteren, kerteriz alıp mevki konmasına, yön tayin edilmesine yarayan mıknatısı veya cayro ile çalışan seyir aletidir.

İlk denizciler gökyüzünde, kuzeyde görülen ‘’kutup yıldızı’’nı (Polaris) pusula gibi kullanarak yönlerini tayin etmişlerdir. Kutup yıldızı görülmediği zamanlar ise güneş, ay, rüzgar bulut ve dalgalardan yararlanmışlar ve yönlerini rüzgara göre isimlendirmişlerdir.

Homer; 4 rüzgar yönünü ‘’Boreas’’, ‘’Eurus’’, ‘’Notus’’ ve ‘’Lephyrus’’ olarak isimlendirmiştir. Aristotle 12 rüzgar yönü olmasını savunmuş, Eratosthenes ise (doğru olarak ilke defa dünya çevresini ölçmüştür) M.Ö. 200 yıllarında bu sayıyı 8’e indirgemiştir. M.Ö. Atina’da kurulan rüzgar kulesi de 8 kenarlı olarak yapılmıştır. 12 yönlü ‘’latin gülü’’ orta çağda hemen hemen tüm pusulalarda ortak olarak kullanılmıştır.

Manyetik puslanın bulunuşu günümüzden 1000 yıl öncesine kadar gider. Çinlilerin puslayı bulduğu hakkında çok az bilgi vardır. Avrupalıların puslayı bulduğu da söylenir ve 13ncü yüz yılda Marco Polo’nun puslayı İtalya’da tanıttığı da söylenir. Kuzey Avrupa denizcilerinin de 11 yüzyılda puslayı kullanmış oldukları da düşünülmekte.

Pusla kartı bir söylentiye göre 14. Yy başlarında Flavio Gioja of Amalfi’nin mıknatıs taşı veya mıknatılı ibreyi bir kağıtla birleştirmesiyle başlamıştır.

Manyetik puslanın güvenilir hale gelmesi daha yeni kazanılmış bir başarıdır. 1820 yıllarında Peter Barlow, İngiliz bahriyesi puslalarının eski tip olup değiştirilmesi gerektiğini ve 85 yıl önce de Lord Kelvin admiralty puslalarını geliştirerek bugünkü manyetik puslalar haline dönüştürmüştür.

Denizcilerin daima kuzeyi gösteren ve bozulmayan, güvenilir bir puslaya ihtiyaçları nedeni ile ‘’Cayro Pusla’’ ancak 20. Yy başlarında bulunmuştur.

Bugün gemilerde genellikle kullanılan iki tip pusla vardır;
1-Manyetik Pusla (Magnetic Compass)
2-Cayro Pusla (Gyro Compass – Gyroscopic Compass)

Bizler ise yatlarımızda sadece manyetik puslayı kullandığımızdan ötürü cayro puslayı atlayarak kısaca manyetik pusla üzerinde duracağız.

Manyetik Pusla ve Kısımları;

Manyetik puslanın yöneltme kuvveti manyetik kuzeyi göstermeleridir. Buna da etken olan Yer Küre’nin manyetik tesiridir. Pusla içindeki serbest asılı mıknatıs ibresi, Yer’in manyetik alanı içinde kuvvet hatları tesiriyle Mıknatisi Kuzey-Güney yönünü alır. Bu hakiki (coğrafi) N-S değildir tabiki, de. Çünkü mıknatisi kutuplar, Yer’in coğrafi kutuplarında değildirler.

Manyetik puslalar;
1- Kuru Manyetik Puslalar
2- Sulu Manyetik Puslalar olmak üzere iki çeşittir.

Kuru puslalar, sulu puslalardan daha oynak, yani hassastırlar, yalpaları daha fazladır. Pusla kartları kağıttandır. Dolayısıyla güneşden bozulabilirler. Dolayısıyla bizler için teknelerimizde kullanımları uzun süreli olarak uygun olmaz.

Sulu puslalar daha yeni puslalar olup, fazla hassas değildirler. Yani daha istikrarlı olarak baş tutarlar. Güneşden de etkilenmezler. Pusla tası içerisinde ise su ve alkol karışımı bir sıvı vardır. Alkol sıvının donmamamsı içindir. Günümüzde ise akıcılığını sabit olarak muhafaza eden ‘’varsol’’ denilen özel bir sıvı kullanılmaktadır.

Manyetik bir puslanın bütün kısımları mıknatisi ibreler hariç olmak üzere, manyetik olmayan maddelerden yapılır.

Bütünüyle bir pusla 3 bölümden oluşur;
1-Pusla Sehpası
2-Pusla Tası
3-Pusla Kartı

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.