Teknede Tesisat Fasikülü, içindekiler

 

Güneş Paneli Bağlantıları

Güneş Paneli Bağlantıları

Son güncelleme: 08/02/17
Contributors: Cem Eğrikavuk, Hakan Tiryaki, Özgür Ökten

Şarj Kontrol Üniteleri

Tipik bir solar şarj cihazı

Güneş panelleri, ideal koşulları yakaladıkları zaman 19 VDC voltaj seviyesine kadar çıkabiliyorlar. Bu yüzden doğrudan akülere bağlanmaları doğru değil, çok kısa sürede akülere ciddi zarar verirler.

Güneş panelinden gelen voltajı Şarj Kontrol Üniteleri, aküleri sağlıklı dolduracak seviyelere düşürür.

Şarj kontrol üniteleri üzerinde tipik olarak 6 klemens bulunur. İkisi güneş panellerinden gelen, ikisi akülere giden kablolar içindir. Üçüncü çıkış ile ilgili bilgiler aşağıda.

Sigortalar: Şarj Ünitesi ile Akü arasına mutlaka bir sigorta konulmalıdır. (Bu güneş sistemi ile ilgili birşey değil, aküye bağlı her kabloda sigorta olmalı.) Şarj Ünitesi ile güneş panelleri arasındaki sigorta konusu ise biraz daha muallak. Pek çok devre çiziminde gerekli görülmemişken, bazı kaynaklar öneriyorlar. 

PWM Üniteler

"Pulse Width Modulation", yani darbe aralıklarını ayarlarak voltajı düşürmek. Bu üniteler gelen voltajı milisaniyeler bazında keserek istenen seviyeye indirirler. Daha tarifinden anlaşıldığı üzere, fazla enerjiyi kırparak çöpe attığı için nispeten verimsizdir. Ancak fiyat avantajından dolayı hala çok yaygın olarak kullanılıyor.

MPPT Üniteler

"Maximum Power Point Tracking", yani azami güç üretim noktası takibi. Bunlar daha çok trafo gibi çalışarak, Güneş paneli tarafını ideal voltaj/akım seviyesinde tutarken, akü tarafına istenen voltajı daha yüksek akım değerlerinde verebiliyorlar. Daha yüksek bir verimlilikle çalışıyorlar. Doğal olarak, maliyetleri daha yüksek. Ama PWM'lerle aradaki fark sürekli düşüyor.

Akü Bağlantı Noktası

Tekne elektrik sistemine bağlanacak güneş panelleri ile ilgili en sık sorulan soru, hangi aküye veya akülere bağlanılacağı. Bu sorunun mutlak bir cevabı yok ve tekne kullanım tarzıyla çok alakalı. 

Öncelikle teknedeki mevcut şarj sistemi öğrenilmeli. Akıllı Röleli bir sisteminiz varsa, herhangi bir akü grubuna bağlamanız yeterli.Şarj durumunda akıllı röle aküleri birleştirecektir.

Diğer durumlar için izolasyon diyotları ile iki akü grubunu birden şarj etmeniz mümkün gözüküyor, ama diyotlar üzerindeki 0.7 voltluk düşüş çok ciddi kayıba neden oluyor. Gün içinde sınırlı sürelerde gelen güneş enerjisinde böyle bir kayıp kabul edilemez.

Bu yüzden normal olan güneş panellerini servis aküsüne bağlamak oluyor. Zaten, günlerce ilave şarj gelmese bile motor aküsü sorun yaratmıyor. (Yeter ki yanlışlıkla motor dışında bir bağlantı yapılmamış olsun!) Anahtarlı ve Both Şalterli çözümlerde, istenirse motor aküsü de parallelenerek güneş sisteminden dolumu sağlanabilir. Ama güneş gittiğinde anahtarları koruma konumuna almayı unutmayın!

Paralel Şarj

Sık sorulan sorulardan biri: Aynı anda birden çok şarj cihazı bağlıysa ne olur? Kısa cevap: Hiç birşey olmaz.

Aslında güneş panelinden önce de olması gereken bir soruydu. Kara şarjına bağlıyken motoru çalışırsa, hem alternatör hem redresör paralel şarj durumu yaratacaktır.

Bu durumlarda, her cihaz kapasitesi kadar şarja devam eder. Belirleyici olan akülerin şarj kabul etme kapasitesi olacaktır:

Eğer aküler çok aç ise, tüm şarj ünitelerinden gelen toplam akımı alabilir. (Burada teorik bir risk var. Eğer şarj cihazlarımızın toplam kapasitesi, akülere zarar verebilecek seviyede ise bir hasar oluşabilir. Ama kimde böyle bir kapasite var?)

Aküler doldukça, kabul edebildikleri şarj akımı düşecek ve cihazların verebildiği akımlar azalacaktır. Teorik olarak aynı voltajlarda çalışıyor olsalar da, aralarındaki ufak ayar farkları kimin ağır basacağını belirleyecektir. Ama aküler asla yüksek bir voltajla karşılaşmayacak, zarar görmeyecektir.

Üçüncü Çıkış

Üçüncü çıkış, akülerden beslenecek cihazlar için düşünülmüştür. Cihazları akülere doğrudan bağlamak yerine, bu çıkışa bağlanacağı öngörülmüştür. En önemli avantajı, akü doluluğu önceden ayarlanmış bir değerin altına düştüğünde, bu çıkış otomatik olarak kesilip aküleri korumaya alması.

Normalde, tekne tesisatlarında bu üçüncü çıkış nadiren kullanılır. Tüm dağıtım hattını Şarj Kontrol Ünitesi üzerinden geçirmek istenirse, kapasitesinin azami yükü karşılayacak seviyede olması gerekir. Oysa, Şarj Kontrol Ünitelerini normalde güneş panellerinin kapasitesine göre belirleriz. Zaman zaman oluşacak azami tüketim kapasitemiz, bunun çok üzerinde olabilir.

Teknelerde bu üçüncü çıkış iki değişik amaç için kullanılabilir:

  1. Televizyon, bilgisayar şarjı gibi "keyfekeder" bazı cihazlar bu çıkışa bağlanarak, akü seviyesi düştüğünde otomatik kapanmaları sağlanabilir. Ama ayrı bir sigorta grubu vs.. gerektireceği için heralde uğraştığınıza değmez.
  2. Daha ilginç uygulama; cihazların çoğunda bu çıkış "sadece gece çalış" olarak programlanabiliyor. Bu sayede, sadece gece çalışması istenen lamba vs... otomatik hale getirilebilir. Veya bir röle ile terslenerek sadece gündüz çalışması istenen fan gibi uygulamalar yapılabilir.
Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.