Yelken Fasikülü, içindekiler

 

Hissedilen Rüzgar

Son güncelleme: 06/12/17
Contributors: Cem Eğrikavuk

İzafi rüzgar olarak da bilinir. Zahiri rüzgar diyenler de var, ama kelime anlamı tam oturmuyor.

İngilizce: Relative Wind, Apparent Wind.

Matematiksiz Açıklama

Sabit duran bir insan o noktada esen Gerçek Rüzgarı hisseder. Aynı şekilde sabit bir anemometre de gerçek rüzgarı ölçer.

Hareket etmeye başladığmızda işler karışıyor.

Önce gerçek rüzgarın sıfır olduğunu düşünelim. Bisiklet ve tekne gibi nispeten yavaş hareket eden bir araçta dahi hemen karşıdan gelen bir rüzgar hissederiz. Üstü açık arabadan bahsetmiyorum bile. Hissedilen Rüzgar'ın en basit örneği budur. Gerçek rüzgar sıfır olmasına rağmen, kendi hızımıza eşit ve tam karşıdan esen bir rüzgar hissederiz.

Ortama biraz gerçek rüzgar ekleyelim. Eğer bu rüzgarın geldiği yönde hareket edersek, gerçek rüzgarın üzerine kendi hızımızı da eklemiş oluruz. Hissettiğimiz rüzgar ikisinin toplamına eşit our. Yönü hala aynıdır. Tam karşıdan.

Rüzgarın tam arkadan geldiğini düşünelim. Rüzgarı daha az hissederiz. Bunun tek sebebi rüzgara sırtımızı dönmüş olmamız değil. Kendi hızımız rüzgarın etkisini azaltır. Hızımız Gerçek Rüzgara eşitlendiğinde, artık tekne üzerinde yaprak kımıldamıyordur. Hissedilen rüzgar sıfırdır. Eğer daha da hızlanırsak, bu sefer karşıdan bir rüzgar hissetmeye başlarız. Bu kendi hareketimizle yarattığımız rüzgardır, ama şiddeti hızımız kadar değildir. Gerçek Rüzgar tüm hızımızı hissetmemizi engeller.

Yelkenciler için esas ilginç durum, rüzgarın tekneye bir açıyla gelmesi. Çünkü hissettiğimiz rüzgarın sadece hızı değil, yönü de değişiyor. Bunu işin içine matematik ve vektörleri sokmadan anlatmak için aşırıya kaçma yöntemini kullanalım: Düz bir yolda duruyorsunuz ve sağ tarafınızdan makul bir rüzgar esiyor. Üstü açık bir arabadasınız Hareket etmeye başladığınızda başta farkı hissedemeyebilirsiniz. Ama arabanın hızı, Gerçek Rüzgar hızını çok gerilerde bıraktığında yüzünüzde sadece karşıdan esen kuvvetli bir rüzgar hissedersiniz. Hissedilen Rüzgar sağ yanınızdan karşıya dönmüştür.

Bu dönüş bir anda olmaz. Siz hızlandıkça yandan gelen rüzgar yavaş yavaş karşıya döner. Yelken yaparken ulaştığımız hızlarda hissettiğimiz rüzgar gerçek rüzgarın 10-30º önünde gelir.

Örneğin; çoğumuzun teknesi 90-100° tramolalar atar. Yani gerçek rüzgara göre 45-50° açı ile ilerleyebiliyoruz. Ama tekne üzerindeki rüzgar göstergelerine baktığımızda, rüzgarın 30-35ºden hissettiğimizi görürüz. Teknemizin ileri hareketi, hissedilen rüzgarı 10º öne doğru kaydırmıştır. Rüzgarın hızı da neredeyse teknenin hızı kadar artmıştır. (neredeyse  = %70)

Neden Önemli?

Çok basit. "Hissettiğimiz rüzgar" diyoruz, ama "Yelkenlerin hissettiği rüzgar" da diyebiliriz. Yelkenlerimiz rüzgarın hızına ve yönüne göre bir kuvvet oluşturur, ve teknemizi bu kuvvet götürür. Aynı yelken ayarında yelkenlerin üreteceği kuvvet tekne sabitken faklıdır, hareket ettikçe değişir. Yelken ayarlarını hissedilen rüzgara göre yaparız. Ama rota planlamamızı, tramola ve kavança zamanlamalarını Gerçek Rüzgar'a göre yapmamız gerekir. İkisi arasındaki ilişkiyi bilmek ve Gerçek Rüzgar'ın tahmini yönünü hesaplayabilmek yelkenciler için önemlidir.

Matematiksel Açıklama

Rüzgar, herhangi bir noktaya göre hava moleküllerinin hareket hızı ve yönünü tanımlayan bir vektördür.

Noktamız sabitse, sözkonusu olan Gerçek Rüzgardır. (GR)

Noktamız hareketli ise, sözkonusu olan Hissedilen Rüzgardır. (HR)

Teknemiz hareket ettiğinde, kendi hızına eşit ama yönü ters bir Tekne Rüzgarı oluşturur. (TR)

HR = GR + TR

Bazı Pratik Sonuçlar

Teknenin üzerindeki bayrak, tüy ve rüzgargülü hissedilen rüzgarı gösterir.

Gerçek rüzgarın yönü, hissettiğinizin biraz arkasındadır. (Tam kafadan veya arkadan gelmiyorsa)

Gerçek rüzgarın hızı; önden geliyorsa hissettiğinizden az, arkadan geliyorsa hissettiğinizden fazladır.

Makul yelkenli hızlarında, Hissedilen Rüzgar açısı en çok yan rüzgarlarda değişir. Orsa ve Pupaya yaklaştıça açıdaki oynaklık azalır. Hız ise tam tersi. Yandan gelen rüzgarda hız fazla değişmezken, orsada neredeyse tüm tekne hızı rüzgara eklenir.,

Rüzgara karşı 6 mille giden bir tekne 10 mil esen rüzgarı 16 gibi hisseder, pupa seyrinde bu oran 4 mile düşer.

Dış Bağlantılar

Wikipedia'da Apparent Wind Sayfası

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.