Deniz Kütüphanesi Fasikülü, içindekiler

 

Arrianus'un Karadeniz Seyahati

Son güncelleme: 17/03/18
Contributors: Hakan Tiryaki

Eser Hakkında...

Arrianus’un Karadeniz Seyahati (=Arriani Periplu Ponti Euxeni), Flavius Arrianus’un (Filavyus Ariyanus), İ.S.131 - İ.S. 137 yılları arasında yürüttüğü Cappadocia (Kapadokya) Eyaleti valiliği görevine başlamadan önce kaleme aldığı bir gezi yazısıdır. Esas itibariyle Arrianus’un, İ.S. yak. 131 yılında Roma İmparatoru Hadrianus’a gönderdiği bir rapor/mektup içeriği taşımaktadır. Zira, Arrianus, sadece güvenilir bir yönetici değil; aynı zamanda imparator Hadrianus’un yakın arkadaşıdır. Bu bakımdan, onun bu yazısında, dönemin ve imparatorun bölge üzerindeki politikası yansıtılmaktadır.

Eseri bizim için daha cazip kılacak olan, Artvin’e değin günümüz Karadeniz sahil şeridinin ayrıntılı bir betimlemesini sunuyor oluşudur.. Arrianus, uğradığı kentler, adalar ve limanlardaki önemli yapılara, sanat eserlerine, heykellere, tapınaklara ve sunaklara geniş yer ayırmış; yöreye ilişkin mitolojik anlatı ve söylenceleri mümkün olduğunca mektubuna eklemiştir. Diğer yandan da seyahat ettiği topografyanın daha iyi anlaşılabilmesi için okuyucuya gerekli-gereksiz pek çok bilgiler aktarmıştır. Bu aktarımlar mitolojik, tarihsel ya da soy-secereleri gibi çeşitli konulara ilişkin çok zengin veriler içermektedir.

Güzergahı üzerindeki bölgelerin tarihi coğrafyası dışında kentlerin ve ticaret merkezlerinin kendi zamanındaki ve eski durumları hakkında kısa; ama başka kaynaklardan edinemediğimiz değerli betimler yapmıştır. Arrianus, Karadeniz sahil şeridi boyunca gezdiği, incelediği yerleşimlerin ekonomik, siyasi, sosyo-kültürel yapılarına ve yönetim sistemlerini titizlikle araştırmış ve özenli bir biçimde aktarmıştır. Bu araştırmasını, Karadeniz sahili ve kıyıya paralel uzanan dağlara değin genişleten Arrianus, burada ikamet eden çok çeşitli kavimlere, halklara, etnik gruplara ve krallıklara ve onların adetlerine ilişkin başka hiçbir yerde bulunmayan birinci elden bilgiler verir.

Yazar ayrıca Karadeniz sahilleri boyunca yaptığı deniz yolculuğu sırasında geçtiği yerlerin topoğrafik ve hidrografik özellikleri ile aralarındaki mesafeler konusunda okuyucusunu bilgilendirir. Sahil kesiminde yer alan kentlerin, limanların, burunların, ticaret merkezlerinin ve ırmakların birbirlerine olan uzaklıklarını stadia olarak verir. Titizlikle saptanan bu ölçüler büyük ölçüde doğrudur. Daha ilgi çekici olan ise, Karadeniz limanlarına ilişkin tasvirlerinde görülür. Arrianus, hangi limanın, büyük hangisinin küçük olduğu, hangilerinin gemilerin yanaşmasına elverişli olduğu, bunların kaç gemi alabilecekleri; hangi rüzgarlarda buralara sığınmanın elverişli/elverişsiz olduğu; hangi mevsimde demirlemeye elverişli olduğunu ayrıntılı bir biçimde anlatmıştır. Bunu yaparken, Karadeniz’de gezdiği bölgelerin flora-fauna’sı ile güzergahı üzerindeki ırmaklar, burunlar ve dağlara ilişkin gözlemlerini de aktarmıştır. Irmakların akış yönleri, sularının içilip içilemeyeceği, gemi taşımacılığına elverişli olup olmadıkları ve debileri konusunda okuyucusunu bilgilendirir. Ayrıca etnik grupların/kavimlerin, bölge ve kıta sınırlarının hangi ırmaklar tarafından belirlendiğinin altını çizer. Emin olamadığı konular üzerindeki çeşitli düşüncelere ve tartışmalara değinir ve yer yer kendi görüşlerini okuyucuya yansıtır.

Sonuç itibarıyla, M. Arslan (Doç.Dr., Akdeniz Üniversitesi, Eski Çağ Tarihi Bölümü) tarafından, Eski Hellence orjinalinden Türkçe’ye çevrilerek yorumlanan söz konusu eser, farklı ilgi ve meraklara sahip okuyucular için Karadeniz Bölgesinin 1879 yıl önceki iktisadi, idari ve beşeri yaşamını keşfedebilecekleri bir başvuru kaynağıdır.

Yazar: Murat Arslan

ISBN: 9759078007

Sayfa Sayısı: 202

Baskı Tarihi: Mayıs 2005

Yayıncı: Odin Yayıncılık

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.