Demirleme ve Rıhtım Fasikülü, içindekiler

 

Halatlar

Son güncelleme: 17/08/17
Contributors: Cem Eğrikavuk, Mehmet Erem

 

Yelkenli bir teknenin “can damarları” kabul edilen halatları birçok farklı şekilde sınıflandırabiliriz. Ancak sıklıkla oluşturulma tekniği (örgü, büküm veya kol sayısı) ile kullanılan malzemeye (polyester, naylon vb) göre sınıflandırılırlar. Buna göre

Bükümlü Halatlar

Standart olarak 3 kollu halatlar bu gruptadır. Yapı olarak esnek, üretim olarak ucuzdur. Gam yapmaya yatkındırlar. Kasa ve dikiş yapılması kolaydır. Sürtünmeye dayanıklı oldukları için, bağlama halatı olarak yaygın olarak kullanılırlar. Askeri gemilerin palamar halatları hala günümüzde 3 kollu halatlardandır.

Saatin tersi yöne bükülerek (yoma bükümlü) elde edilen lifler damarları (filasa) oluşturur. Bunun tam aksi yönünde döndürülen damarlar kolları oluşturur. Bu şekilde elde edilen 3 kolun saat yönünün tersine döndürülmesiyle (bükülmesiyle) halat ortaya çıkar. Buna düz büküm denir. Bazı özel üretim halatlarda kollar büküm yönü tam ters olarak üretilmiş olabilir, bunlara da gomina bükümlü halat denir.

Tek örgü Halatlar

8 veya 4’ün katları (12, 16 gibi) kol sayısından oluşur. Kolların yarısı saat yönünde (S), diğer yarısı saat yönün tersine (Z) örülmüştür. Bükülme değil ama örgü tekniği ile oluşturulur. Bu şekilde örülen halatlara salmastra örgü de denir. Bükülme tekniği kullanılmadığı için, gam yapmazlar. Aynı malzemeden üretilmiş 3 kollu halatlara kıyasla, daha az esnek ancak daha mukavimdir. Kasa ve diğer dikişleri kolaydır. 3 kollu halatlara kıyasla daha yumuşak yapıda oldukları için, özellikle belli bir kalınlığın üzerinde, örneğin 20’lik gibi, dar alanda kolay kıvrılabildikleri için şehir hatları ve ticari motorların koltuk halatları olarak tercih edilirler.

Çift Örgü Halatlar

Salmastra örgü tekniği ile elde edilen iki halatın biri dış, biri iç yapıdan olacak şekilde birbirlerinin üzerlerine geçirilmeleri ya da daha doğru bir ifade ile örülerek bu şekilde oluşturulmaları tekniği ile elde edilir. İç ve dış yapılar birbirinin aynı malzemeden üretilebileceği gibi, farklı malzemelerden de oluşturulabilir (içi dyneema, dışı polyester gibi).

Kılıf tabir edilen dış yapının,- karıştırılmaması amacıyla- özellikle yelken donanımında birbirinden farklı renklerden oluşturulması adettendir.

Paralel örgü Halatlar

İç yapısı örgü değil ancak birbirine paralel olarak seyreden genellikle bükümlü liflerden oluşan halatlardır. Çift örgüye kıyasla esnemesi daha da azdır. Bu sebeple statik halat olarak da adlandırılırlar. Genellikle tırmanış ve emniyet almak amacıyla, yüksekte çalışan profesyoneller tarafından kullanılırlar. 

Kaide itibarıyla halattaki kol sayısı arttıkça mukavemet artar, esneklik azalır.

{{-}}

 

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.